Göz qaşınması havanın çirklənməsi, allergik amillər və patogen mikroorqanizmlər səbəbindən baş verə bilər. Bununla belə, göz qaşınması müxtəlif və ciddi xəstəliklərin əlaməti ola bilər. Adından da göründüyü kimi, ilk əlamət olaraq qaşınma ilə özünü göstərir. Bundan əlavə, gözlərdə qızartı və sulanma, şəffaf və ya tünd axıntı, göz qapaqlarının şişməsi, yanma hissi, sancma hissi kimi simptomlar da yarana bilər.
Göz qaşınmasına səbəb nədir?
Allergiya: Ən çox görülən səbəblərindən biri də allergiyadır. Mövsümi allergiya və ya vaxtaşırı baş verən digər ekoloji allergiyalar göz qaşınmasına səbəb ola bilər.
Quru göz xəstəliyi: Gözdə nəm itkisi səbəbiylə meydana gələn quru göz xəstəliyi qaşınmaya səbəb ola bilər. Gözün həddindən artıq quruması qızartı və ağrı, həmçinin qaşınma kimi simptomlara səbəb ola bilər.
Göz infeksiyası və iltihabı: Göz qapaqlarında və göz ətrafında meydana gələn infeksiyalar qaşınma hissi yarada bilər.
Blefarit: Blefarit, göz qapaqlarının kirpiklərlə birləşdiyi yerdə meydana gələn bir infeksiyadır. Göz qapaqlarında həddindən artıq bakteriya kolonizasiyası səbəbindən baş verir. Kirpik dibində yerləşən kiçik yağ vəziləri tıxandıqda meydana gələn bu xəstəlik qızartı, qaşınma və qıcıqlanmaya səbəb ola bilər.
Allergik faktorlarla əlaqəli olmayan konyuktivit: Bu tip konyuktivit soyuqdəymə, qrip və COVID-19 kimi viral və ya bakterial infeksiyalardan sonra baş verir və tez-tez göz qaşınmasına səbəb olur.
Kontakt linzalardan istifadə: Kontakt linzaları lazımi təmizlik olmadan istifadə etmək və ya istifadə müddətindən asılı olaraq onları mütəmadi olaraq dəyişdirməmək konjonktivanın qıcıqlanmasına səbəb ola bilər.
Göz əməliyyatından sonra sağalma prosesi: Katarakta əməliyyatı və ya gözlə əlaqəli digər əməliyyatlardan sonra göz qaşınması baş verə bilər. Bu xəstələr qaşınma ilə birlikdə gözdə yad cismin olduğunu hiss edirlər və bu, qaşıma istəyini daha da artırır. Bu proses zamanı göz ovuşdurmaqdan qaçınılmalı, qaşınma əlaməti uzun müddət davam edərsə həkimə müraciət edilməlidir.
Göz yorğunluğu: Uzun yollarda avtomobil sürmək, uzun saatlar oxumaq kimi gözləri yoran fəaliyyətlərlə məşğul olmaq göz qaşınmasına səbəb ola bilər. Göz yorğunluğu səbəbindən inkişaf edən qaşınma tez-tez gərginliklə müşayiət olunur. Gözləri gərginləşdirən fəaliyyətlərlə məşğul olmaq lazım olduğu hallarda 20-20-20 qaydasını tətbiq etmək qaşınma və digər simptomların yaranmasının qarşısını ala bilər. Bu üsulda gözün hər 20 dəqiqədən bir ən azı 20 saniyə 6 metr uzaqlıqdakı bir şeyə baxması vacibdir.
Qıcıqlandırıcı maddələrə məruz qalma: Çirklənmiş havaya və ya kimyəvi buxarlara və ya tozlu havasına məruz qalma gözləri qıcıqlandıra və qaşınmaya səbəb ola bilər.
Gözə yad cismin girməsi: Göz qaşınmasının ümumi səbəblərindən biri yad cismin gözə girməsidir. Qum, kir və digər kiçik hissəciklər gözə çox asanlıqla daxil ola bilər. Bu vəziyyətdə gözü ovuşdurmaq və toxunmaq olmaz. Gözə yad bir cismin girməsi halında görüləcək ən sağlam tədbir, obyekti təbii yolla atmaq üçün gözlərinizi qırpmaqdır.
Dərman istifadəsi: Bəzi dərmanlar yan təsir kimi göz quruluğuna səbəb ola bilər. Quru gözlər də qaşınmaya səbəb olan amillərdəndir.
Dermatit və rosacea: Ümumi olaraq ekzema olaraq bilinən dermatit və rosacea, göz qapağında meydana gəldikdə konjonktivitə səbəb ola bilər.
Göz qaşınması üçün nə faydalıdır?
Göz qaşınmasına yaxşı gələ biləcək və qaşıntıları aradan qaldıra biləcək bəzi üsullar var. Bu üsullara aşağıdakılar daxildir:
- Reseptlə və ya reseptsiz satılan süni gözyaşardıcı damcıların istifadəsi,
- Həkim nəzarəti altında antiallergik təsirli göz damcılarından istifadə etmək,
- Həkimin nəzarəti altında oral antihistaminiklərin istifadəsi,
- Göz ətrafının təmizliyinə və gigiyenasına diqqət yetirmək,
- Mümkün qədər dincəlmək və fasilələr vermək
Evdə qaşınan gözləri necə müalicə etmək olar?
Göz qaşınması sadə tibbi pozuntu sayılsa da, bəzi hallarda ciddi xəstəliyin əlaməti ola bilər. Xüsusilə bəzi simptomların olması halında evdə müalicə üsullarına müraciət edilməməli və peşəkar kömək istənilməlidir. Bu simptomlara aşağıdakılar daxildir:
- Gözlərdən qalın yaşıl və ya sarımtıl axıntı
- Gözlərin anormal şişməsi,
- Bulanıq görmə, göz istiliyinin qəfil artması,
- Gözlərdə işığa qarşı yüksək həssaslıq,
- Dözülməz göz ağrısı.
Bu simptomlar yoxdursa və yüngül qaşınma inkişaf edirsə, evdə edə biləcəyiniz şeylər bunlardır:
Göz qapaqlarında və ya kirpiklərdə polen və kəpək kimi sərt, qıcıqlandırıcı və yoluxucu maddələrin yığılması halında göz ətrafı yuyula bilər. Bu yuma prosesi təmiz və isti su ilə aparılmalıdır. Durulama zamanı yumşaq olmalı və gözlərinizi ovuşdurmamalısınız.
Soyuq kompres tətbiq etmək həm ağrı, həm də qaşınma üçün tövsiyə olunan üsuldur. Gözün üzərinə təmiz cənə və ya soyuq suda isladılmış dəsmal qoymaqla qaşınma əlamətlərini aradan qaldırmaq olar. Soyuq kompres tətbiqi adətən ilk tətbiqdə təsirli nəticə vermədiyi üçün onu bir neçə dəfə təkrarlamaq lazım gələ bilər.
Qarşısını necə almaq olar?
Bəzi ehtiyat tədbirləri görülməklə göz qaşınmasının qarşısını almaq olar. Göz qaşınmasının qarşısını almaq üçün edə biləcəyiniz şeylərə aşağıdakılar daxildir:
Kontakt linzalardan istifadə edərkən gigiyenaya diqqət yetirmək və istifadə müddətini keçməmək həm infeksiyanın, həm də qaşınmanın qarşısını alır. Linzaları dəyişdirməzdən əvvəl əllər yaxşıca yuyulmalı və təmizliyi şübhə doğuran linzalardan heç vaxt istifadə edilməməlidir.
Gecə yatmazdan əvvəl göz ətrafının və xüsusilə də kirpik köklərinin gözlər üçün xüsusi hazırlanmış şampunlarla yuyulması mümkün infeksiyaların qarşısını alır və göz quruluğunun yaranmasının qarşısını alır.
Gecə yatmazdan əvvəl makiyaj qalıqlarını təmizləmək göz qaşınmasının qarşısını almağın yollarından biridir. Beləliklə, məsamələr və kirpik kökləri tıxanmır və infeksiyalara həssas olur. Bundan əlavə, makiyaj əşyaları şəxsi olmalıdır və başqaları ilə paylaşılmamalıdır.
Gözlərinizdə qaşınmanın səbəbini müəyyən edə bilmirsinizsə və getdikcə şiddətli qaşınma varsa, həkim mütəxəssislərindən kömək istəmək ən yaxşı seçimdir. Diaqnostik üsullarla qaşıntıya səbəb olan faktoru müəyyən edib müvafiq müalicəyə başlasanız, bu sağlamlıq problemindən asanlıqla xilas ola bilərsiniz.
