Fotofobiya və ya işığa həssaslıq, adətən işığa qarşı həddindən artıq həssaslığı ifadə edən bir termindir. Bu vəziyyət, insanın normaldan daha çox işıqla qarşılaşdığı zaman narahatlıq hiss etməsinə səbəb ola bilər.
Fotofobiya, gözləri qoruyucu reflekslər ilə birlikdə gözlərdə narahatlıq, yanma, sulanma, baş ağrısı və bulanıq görmə kimi əlamətlərlə özünü göstərə bilər. Fotofobiya, bir çox müxtəlif səbəblərlə meydana gələ bilər.
Göz infeksiyaları, göz zədələnmələri, miqren, işığa həssaslıq ilə əlaqələndirilən bəzi göz xəstəlikləri, göz təzyiqi kimi sağlamlıq problemləri fotofobiyaya yol aça bilər. Həmçinin, bəzi dərmanlar da bu həssaslığı tətikləyə bilər.
Əgər şəxs işığa qarşı həddindən artıq həssaslıq yaşayırsa, göz həkiminə müraciət etməsi tövsiyə olunur. Göz müayinəsi və sağlamlıq tarixçəsinin qiymətləndirilməsi nəticəsində, fotofobiyaya səbəb olan əsas problem müəyyənləşdirilərək uyğun müalicə planı tərtib edilə bilər.
Fotofobiya əlamətləri nələrdir?
Fotofobiya əlamətləri şəxsdən şəxsə fərqlilik göstərə biləcək olsa da, adətən aşağıdakı əlamətlər arasında yer ala bilər:
Gözlərdə narahatlıq: İşığa həssaslıq adətən gözlərdə narahatlıq hissi ilə özünü göstərir. Gözlərdə batma, yanma və ya qaşınma kimi əlamətlər ola bilər.
Baş ağrısı: Güclü işığa məruz qalmaq baş ağrısına səbəb ola bilər. Bu baş ağrısı adətən şiddətli ola bilər.
Sulanma və batma: İşığa həssaslıq adətən gözlərin sulanması, həddindən artıq batma hissi və ya göz yaşlanması ilə əlaqəlidir.
Bulanıq görme: Həddindən artıq işıq altında gözlərdə yaranan narahatlıq, bulanıq görməylə nəticələnə bilər.
Göz qapaqlarını bağlama ehtiyacı: Şəxs işıq altında göz qapaqlarını bağlamaq və ya gözləri yummaq istəyə bilər.
Göz qızartısı: İşığa qarşı həssaslıq göz qızartısına səbəb ola bilər.
Miqren atakları: Fotofobiya miqren atakları zamanı tez-tez meydana çıxır və bu vəziyyətdə işığa qarşı xüsusilə həssaslıq göstərilə bilər.
Fotofobiyaya səbəb olan əsas amillər arasında göz infeksiyaları, göz zədələnmələri, göz xəstəlikləri, miqren, göz təzyiqi kimi faktorlar ola bilər.
Əgər şəxs bu cür əlamətləri yaşayırsa, göz həkiminə müraciət etməsi vacibdir. Göz müayinəsi, düzgün diaqnoz və uyğun müalicə üçün ilk addımdır.
Fotofobiya nədən olur?
Fotofobiyaya səbəb olan bir sıra faktor ola bilər. Bu vəziyyətə yol aça biləcək bəzi geniş yayılmış səbəblər:
Göz infeksiyaları: Göz infeksiyaları fotofobiyə səbəb ola bilər. Məsələn, konyunktivit (gözdə iltihab) kimi infeksiyalar işığa qarşı həssaslığı artıra bilər.
Göz zədələnmələri: Göz zədələnmələri, xüsusilə buynuz qişa zədələnmələri işığa həssaslıqla əlaqələndirilə bilər. Gözün birbaşa zədələnməsi və ya işığa qarşı qoruyucu reflekslərin artması bu vəziyyəti tetikleyə bilər.
Göz xəstəlikləri: Bəzi göz xəstəlikləri, xüsusilə retina problemləri və ya göz daxili təzyiq artımına bağlı olanlar fotofobiyə səbəb ola bilər.
Miqren: Miqren atağında işığa qarşı həddindən artıq həssaslıq tez-tez görülə bilər. Bu, miqrenin müşayiət edən əlaməti ola bilər.
Göz təzyiqi: Yüksək göz daxili təzyiqi fotofobiyə töhfə verə bilər. Bu vəziyyət adətən qlaukoma adlanan göz xəstəliyi ilə əlaqəlidir.
Eynək və ya lens problemləri: Səhv nömrəli eynək və ya lens istifadəsi işığa qarşı həssaslığı artıra bilər.
Bəzi dərmanlar: İşığa həssaslıq bəzi dərmanların yan təsiri kimi meydana gələ bilər. Xüsusilə bəzi antibiotiklər, antidepresanlar və akne dərmanları bu vəziyyətə yol aça bilər.
Nevroloji problemlər: Bəzi nevroloji problemlər, xüsusilə sinir sistemi ilə əlaqəli rahatsızlıqlar fotofobiyə səbəb ola bilər.
Fotofobiya diaqnozu necə qoyulur?
Fotofobiya diaqnozu adətən səhiyyə mütəxəssisi tərəfindən aparılan göz müayinəsi və xəstənin simptomlarının qiymətləndirilməsi ilə qoyulur.
Həkim xəstənin sağlamlıq tarixçəsini araşdıraraq başlayır və sonra simptomları təfərrüatlı şəkildə qiymətləndirir. Göz müayinəsi zamanı göz daxili təzyiq, retinaların vəziyyəti və göz əzələlərinin funksiyası kimi faktorlar araşdırılır.
Lazım gəldikdə xüsusi göz taramaları da istifadə edilə bilər. Nevroloji müayinələr də bəzən tətbiq edilə bilər. Diaqnoz simptomlar, müayinə nəticələri və lazım gəldikdə aparılan əlavə testlərlə birlikdə qoyulur. Düzgün diaqnoz fotofobiyə səbəb olan əsas problemin müəyyənləşdirilməsinə və uyğun müalicə planının tərtib edilməsinə kömək edir.
Fotofobiya müalicəsi necə olur?
Fotofobiya müalicəsi əsas səbəblərə bağlı olaraq dəyişə bilər. Müalicə planı adətən göz həkimi, nevroloq və ya digər mütəxəssislər tərəfindən müəyyənləşdirilir. Fotofobiya müalicəsində istifadə edilə biləcək bəzi geniş yayılmış üsullar:
Əsas sağlamlıq probleminin müalicəsi: Fotofobiya adətən başqa bir sağlamlıq probleminin əlaməti kimi meydana çıxır. Məsələn, göz infeksiyaları, göz təzyiqi və ya miqren kimi vəziyyətlərlə əlaqəlidir. Bu səbəbdən əsas sağlamlıq problemi müalicə edildikdə fotofobi də azala bilər.
Eynək və ya lens dəyişikliyi: Səhv nömrəli eynək və ya lens istifadəsi işığa qarşı həssaslığı artıra bilər. Düzgün eynək və ya lens resepti ilə bu vəziyyət düzəldilə bilər.
İşığa qarşı qoruma: Günəş eynəyi istifadəsi və ya qapalı mühitlərdə belə işığa qarşı qoruyucu eynəklər taxmaq fotofobiyanı azalda bilər. Bu, gözlərə birbaşa günəş işığına qarşı qoruma təmin edir.
Dərman müalicəsi: Göz həkimi miqren, göz infeksiyaları və ya digər göz xəstəlikləri ilə əlaqəli olan fotofobiya vəziyyətlərində dərman müalicəsi təklif edə bilər. Bu dərmanlar müəyyən hallarda işığa qarşı həssaslığı azalda bilər.
Göz təzyiqinin nəzarəti: Əgər fotofobiya göz təzyiqi ilə əlaqələndirilibsə, həkiminiz bu vəziyyəti nəzarət etmək üçün uyğun müalicə üsullarını tövsiyə edir.
Miqren müalicəsi: Miqren atağında işığa qarşı həssaslıq tez-tez görülür. Miqren üçün istifadə olunan dərmanlar və ya miqreni qarşısını alan müalicələr fotofobiya simptomlarını azalda bilər.
Göz məşqləri: Göz əzələlərini gücləndirmək və rahatlatmaq üçün müəyyən göz məşqləri fotofobiya simptomlarını yüngülləşdirə bilər.
Səhifənin məzmunu yalnız məlumat məqsədi daşıyır. Diaqnoz və müalicə üçün mütləq həkiminizlə məsləhətləşin.
