Eksimer lazer əməliyyatı 30 ildən artıq göz cərrahiyyəsində istifadə olunan üsuldur. Gözün və buynuz qişasının formasından aslı olaraq yaranan sınma qüsurlarını – Miopiya, astiqmatizm və hipermetropiyanı müalicə etmək üçün istifadə olunur.
Eksimer lazer effektiv müalicə təklif etdiyi üçün göz xəstəliklərinin ən çox seçilən müalicə üsullarından biridir. Aşağı riskləri, sürətli sağalma prosesi və yüksək müvəffəqiyyət nisbəti ilə etibarlı göz müalicələri arasındadır.
Eksimer Lazer nədir?
Eksimer lazer göz cərrahiyyəsində istifadə edilən lazer növüdür və gözün buynuz qişa adlanan xarici səthini formalaşdırır. Miopiya, hipermetropiya və astiqmatizm kimi göz xəstəlikləri zamanı gözün fokuslanma qabiliyyətini düzəltmək üçün tətbiq edilir. Eksimer lazer gözün buynuz qişasının nazik toxumasını buxarlandırır, buynuz qişanın formasını dəyişir və təsvirin düzgün nöqtəyə fokuslanmasını təmin edir.
Eksimer Lazer kimlərə tətbiq olunur?
Eksimer lazer ümumiyyətlə miopi, hipermetropiya və astiqmatizm kimi göz xəstəlikləri olan və ya yaşa bağlı makula degenerasiyası olan insanlara tətbiq edilir. Xüsusilə göz xəstəlikləri olan, lakin eynək və ya kontakt linza taxmaq istəməyən, eynəklərini itirmək və ya çirkləndirməkdən narahat olan, idman və digər fiziki fəaliyyətlərlə məşğul olan insanlar tərəfindən üstünlük verilir. Eksimer lazer müalicəsinin tətbiqi üçün tələb olunan meyarları aşağıdakı kimi sıralamaq olar:
- 18 yaşdan yuxarı olmaq və görmə problemləri səbəbindən eynək və ya kontakt linzalardan istifadə etmək,
- Göz keratokonusu, göz hipertoniyası və s. göz xəstəliklərinin olması,
- Göz nömrəsi ən azı bir il dəyişməyən
- Diabet kimi sistemik xəstəlikləri olmayan,
- Hamilə olmamaq və ya ana südü ilə qidalandırma dönəmində olmamaq
Eksimer Lazer necə edilir?
Eksimer lazer müalicəsi əvvəl və sonra nəzərə alınmalı olan bir sıra mərhələlərdən ibarətdir. Bu mərhələləri aşağıdakı kimi izah etmək olar:
- Göz damcıları ilə gözlərin anesteziya edilməsi: Prosedur zamanı hər iki gözə lokal anesteziya damcıları tətbiq edilir ki, prosedur ağrı və narahatlıq hissi olmadan həyata keçirilsin.
- Flapping və ya buxarlanma: Bir alətdən istifadə edərək, oftalmoloq buynuz qişanın üst qatının bir hissəsini qaldırır və göz altındakı toxumalara girişi təmin edir. Bu proses flap yaradılması adlanır. Lakin eksimer lazerlə flap yaratmadan buynuz qişanın yuxarı qatını buxarlamaq mümkündür.
- Eksimer lazer proseduru: Eksimer lazerdən istifadə edərək, həkim buynuz qişanın yuxarı təbəqəsinin xüsusi sahəsinə diqqət yetirir və lazer şüaları ilə buynuz qişa toxumasını yenidən formalaşdırır. Buynuz qişa hipermetropiya, miopiya və ya astiqmatizm üçün uyğun olaraq düzlənmiş və ya əyilmişdir.
- Qapağın yenidən yerləşdirilməsi: Eksimer lazer proseduru tamamlandıqdan sonra buynuz qişada qapaq şəklində əmələ gələn flap adlanan təbəqə yenidən yerinə yerləşdirilir və özbaşına sağalmağa buraxılır.
- Göz damcılarının istifadəsi: Prosedurdan sonra oftalmoloq müvafiq göz damcılarını təyin edir və onların sağalma prosesini dəstəkləmək üçün istifadəsini tövsiyə edir.
Eksimer Lazer müalicə metodları
Eksimer lazer texnologiyasından istifadə edən bir çox göz lazer müalicəsi üsulları var. Əsas olanlar; LASIK, Femtolasik, No Touch PRK və PTK müalicələri. Bu müalicələr aşağıda ətraflı müzakirə olunur.
Femtolasik nədir?
Femtolasik müalicəsi LASIK üsuluna bənzəyir, lakin flap yaradılması mərhələsində istifadə edilən lazer texnologiyası fərqlidir. LASIK metodunda flap yaratmaq üçün mikrokeratom adlı mexaniki alətdən, Femtolasik prosedurunda isə flap yaratmaq üçün femtosaniyəlik lazerdən istifadə edilir.
No Touch PRK nədir?
No-Touch PRK (fotorefraktiv keratektomiya) insanın eynək və ya linzalardan istifadə etmədən aydın görməsini təmin etmək üçün edilən göz əməliyyatıdır. Bu prosedur Eksimer Laser texnologiyasından istifadə edərək buynuz qişanın yuxarı təbəqəsinin qapaq şəklində çıxarılması və daha sonra buynuz qişanın formasının dəyişdirilməsi ilə həyata keçirilir. Normal PRK prosedurlarında buynuz qişanın yuxarı təbəqəsi qələvi məhlul və ya mexaniki alətlə çıxarılırsa, No-Touch PRK prosedurunda buynuz qişanın yuxarı təbəqəsi spirt məhlulu ilə çıxarılır. Bu üsul buynuz qişasının qalınlığının daha çox qorunmasına imkan verdiyi üçün nazik buynuz qişası olan insanlar üçün tövsiyə olunur.
PTK (Buynuz qişa ləkələrinin / nizamsızlıqlarının müalicəsi) nədir?
PTK prosedurunda buynuz qişanın yuxarı təbəqəsindəki hüceyrələr Eksimer Lazer şüaları ilə buxarlanır və çıxarılır. Bu prosedur buynuz qişanın səthindəki pozuntuları aradan qaldırmaq üçün istifadə olunur və buynuz qişadakı ləkələrin müalicəsində də təsirlidir. PTK proseduru xüsusilə Lattice distrofiyası (buynuz qişanın irsi xəstəliyi) və Salzman düyünü (Buynuz qişanın səthinin qeyri-bərabərliyi) kimi hallarda istifadə olunur.
LASIK nədir?
LASIK (Laser Assisted In Situ Keratomileusis) görmə problemlərini müalicə etmək üçün istifadə edilən göz cərrahi əməliyyatıdır. Eksimer lazer texnologiyası ilə həyata keçirilən müalicələrdən biri olan LASIK buynuz qişanın səthində qapaq yaratmaqla başlayır. Daha sonra mikrokeratome bıçaq adlı alətlə eksimer lazerin köməyi ilə buynuz qişanın alt təbəqələri yenidən formalaşdırılaraq görmə düzəldilir. Prosedur başa çatdıqdan sonra çıxarılan qapaq dəyişdirilir və təbii şəkildə sağalmağa buraxılır.
Eksimer Lazer ilə Lasik üsulu arasındakı fərq nədir?
Eksimer Lazer, LASIK daxil olmaqla, bir çox fərqli göz əməliyyatı prosedurlarında istifadə edilən texnologiyadır. LASIK eksimer lazer texnologiyasından istifadə edilən prosedurlardan yalnız biridir. LASIK flap yaratmaqla həyata keçirilir, halbuki eksimer lazer müalicələrində buynuz qişanın yuxarı təbəqəsi qanad yaratmadan lazerlə buxarlana bilir.
Eksimer lazer əməliyyatı təhlükəsizdirmi?
Eksimer Lazer texnologiyası bütün dünyada illərdir istifadə olunur və bir çox klinik tədqiqat və araşdırmalarda təhlükəsiz və effektiv müalicə olduğu sübut edilmişdir. Bununla belə, hər bir tibbi əməliyyat kimi, eksimer lazer müalicəsinin də bəzi riskləri və potensial yan təsirləri var. Lakin bu yan təsirlər adətən bir neçə gün ərzində yox olur və sağlam görmə əldə edilir.
Eksimer Lazer neçə günə sağalır?
Eksimer Lazer prosedurundan sonra bərpa prosesi xəstənin ümumi sağlamlıq vəziyyəti, yaşı, prosedurdan sonrakı qayğı, buynuz qişanın qalınlığı və refraktiv qüsurun şiddəti kimi bir çox faktordan asılı olaraq dəyişir. Sağalma prosesi əməliyyatdan dərhal sonra başlayır və bir neçə saatdan sonra görmə aydınlığı artır. Lakin buynuz qişanın qapaq sahəsinin tam sağalması bir neçə gün və ya həftə çəkə bilər.
Eksimer Lazerdən sonra nələri nəzə almalıyıq?
Lazer müalicəsindən sonra yoluxma riskinin qarşısını almaq üçün gözlər ovuşdurulmamalı, mümkünsə gözlərə toxunulmamalıdır. Həkimin təyin etdiyi göz damcılarından fasiləsiz istifadə etməklə sağalma prosesini sürətləndirmək olar. Əməliyyatdan sonra bir müddət ağır fiziki fəaliyyətlərdən uzaq durmaq və günəş eynəyi taxmaq kimi günəşdən qoruyucu tədbirlər görmək tövsiyə olunur.
