Miopiya, qısaca uzağı görməkdə çətinlik çəkməkdir. Əsasən 20 yaşdan əvvəl diaqnozu qoyulur və çox geniş yayılmışdır. Miopiyanın ən bariz simptomu uzağı aydın görə bilməməkdir.

Miopiya nədir?

Yaxındakı obyektlərin aydın, uzaqdakı obyektlərin isə bulanıq göründüyü bir göz problemidir. Miopiya, gözə daxil olan işığın düzgün fokuslanmasına mane olan və  bu səbəblə uzaq obyektlərin görüntüsünü bulanıqlaşdıran refraktiv qüsurdan qaynaqlanır. Bu refraktiv xəta göz almasının çox uzun olması və ya buynuz qişanın (ən xarici təbəqənin) çox əyri olması zamanı baş verir. Bir çox miopiya asanlıqla müalicə edilə bilər, lakin inkişaf etmiş miopiya halında görmə funksiyası risk altındadır.

Yüksək miopiya torlu qişa, katarakta və qlaukoma kimi görmə təhlükəsi yaradan problemlərin riskini artıra bilən bir göz vəziyyətidir. Degenerativ miopiya (bədxassəli və ya patoloji miopiya da deyilir) erkən uşaqlıq dövründə baş verən vəziyyətin çox nadir bir pozğunluğudur.

Miopiyaya səbəb nədir?

Miopiyanın əsas səbəbi genetik faktorlar, smartfon və planşetlərdən istifadə, gün işığından lazımi qədər faydalanmamaq və s. sayılır.  

Genetik faktorlar

Ailənin sağlamlıq tarixçəsi uşaqlarda miopiya riskinə əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərir. Yəni, valideynlər miopikdirsə, uşaqlarda miopiya ehtimalı artır.

Həyat tərzindən qaynaqlanan səbəblər

Araşdırmalar göstərir ki, modern həyat tərzi miopiyanın inkişafına təsir göstərə bilər.

• Gün işığından mümkün qədər faydalanmamaq
• Smartfonlar və ya planşetlər kimi rəqəmsal cihazlar
• Zəif işıqlandırma səviyyəsi də miopiyanın inkişafına təsir göstərə bilər.

Miopiyanın əlamətləri hansılardır?

Miopiyanın ən bariz əlaməti uzağı aydın görməməkdir. Bundan əlavə, gözləri qıymaq, baş ağrısı və gecə maşın sürərkən görmə qabiliyyətinin azalması da miopiyanın əlamətləri arasındadır. Miopiyanın digər əlamətləri aşağıdakı kimidir:

• Uzaqdakı obyektləri və yazıları bulanıq görmək
• Uzaqdakı obyektləri aydın görmək üçün gözü qıymaq və ya qismən bağlamaq
• Gecə maşın sürərkən görmə çətinliyinin artması
• Oxuyarkən gözləri kitaba çox yaxın tutmaq
• Gözləri ovuşdurmaq, göz yorğunluğu
• Baş ağrısı

Uşaqların ilk göz müayinəsini ən geci 3 və ya 4 yaşına qədər etmək tövsiyə olunur. Miopiya iyirmi yaşa qədər inkişaf etməyə meyillidir. Buna görə də azyaşlı uşaqların göz müayinəsinə laqeyd yanaşılmamalıdır.

Miopiyanın qarşısını almaq olarmı?

Miopiyanın tamamilə qarşısını almaq üçün heç bir yol yoxdur; Bununla belə, son araşdırmalara görə, miopiyanın inkişafını yavaşlatmağın bəzi yolları var. 

• Gün işığından yararlanmaq
• Həkimin məsləhəti ilə göz damcılarından istifadə
• Gecə tərs fiqurlu kontakt linzalar taxmaq

Diaqnozu necə qoyulur?

Oftalmoloq göz müayinəsi ilə miopiya diaqnozu qoya bilər. Standart bir görmə testindən istifadə edərək, oftalmoloq pasiyentdən müəyyən bir məsafədə yerləşən hərfləri və rəqəmləri oxumağı xahiş edir.

Oftalmoloq həmçinin miyopiyanın səbəbini tapmaq üçün müəyyən edilmiş müayinə cihazlarından istifadə edə bilər. Retinoskop, retinanı əks etdirən gözlərə xüsusi bir işığı əks etdirir. Phropter həmçinin refraktiv qüsurun miqdarını ölçür.

Miopiya necə müalicə olunur?

Miopiya müalicəsində gözün dərəcəsindən asılı olaraq həmişə eynək və ya kontakt linzalardan istifadə etmək lazım gələ bilər. Eynək və ya kontakt linzalardan istifadə edilmədikdə dərəcələrin sürəti yüksələ bilər. Miopiyası olan insanların görmə problemlərini düzəltmək üçün müxtəlif müalicə variantları var:

Eynək

Miopiyası olan insanların əksəriyyətində müalicə üçün eynək əsas seçim sayılır. Eynək yalnız filmlərə baxmaq və ya maşın sürmək kimi müəyyən fəaliyyətlər üçün də tələb oluna bilər.

Kontakt linza

Bəzi insanlar üçün kontakt linzalar eynəkdən daha yaxşı təsir edir. Bununla belə, kontakt linzalar birbaşa gözə taxıldığından, göz sağlamlığını qorumaq xüsusi qayğı tələb edir.

Lazer prosedurları

LASIK və ya PRK (fotorefraktiv keratektomiya) kimi lazer prosedurları böyüklərdə miopiyanın müalicə variantlarıdır. Lazer şüası az miqdarda buynuz qişa toxumasını çıxararaq buynuz qişanın formasını dəyişdirir. PRK-da lazer buynuz qişanın səthindən nazik bir toxuma qatını çıxararaq formasını dəyişdirir. LASIK buynuz qişanın səthindən deyil, daxili təbəqələrindən toxuma çıxarır. Bunun üçün xarici buynuz qişanın bir hissəsi qaldırılır və daxili toxuma aşkar edilərək geriyə qatlanır. Daha sonra lazer gözün formasını dəyişdirmək üçün lazım olan kornea toxumasının dəqiq miqdarını çıxarır. Xarici toxuma qapağı daha sonra sağalmaq üçün yerinə qoyulur.

Digər refraktiv cərrahiyyə prosedurları

Çox yüksək miopiyası olan və ya buynuz qişası lazer prosedurları üçün çox nazik olan insanlar miopiyalarını cərrahi yolla müalicə edə bilərlər. Həkim istədiyiniz optik korreksiya ilə kiçik linzaları gözlərinizə yerləşdirə bilər. İmplant dərhal təbii linzanın qarşısına yerləşdirilə və ya implant təbii lensi əvəz edə bilər. Bu şəffaf lens çıxarılması proseduru katarakta əməliyyatına bənzəyir.

Stresslə əlaqəli miopiyası olan insanlar üçün görmə terapiyası

Görmə terapiyası, miopiyası fokuslanmaya nəzarət edən göz əzələlərinin spazmı nəticəsində yaranan insanlar üçün bir seçimdir. Müxtəlif göz məşqləri zəif göz fokuslama qabiliyyətini yaxşılaşdıra və görmə qabiliyyətini bərpa edə bilər.

Miopiya haqqında tez-tez verilən suallar

Hər iki göz miopiyadan təsirlənir?

Bəli, miopiya adətən hər iki gözə təsir edir.

Miopiya nə vaxt başlayır?

Miopiya ən çox məktəb yaşlı uşaqlarda başlayır və adətən 20 yaşa qədər inkişaf edir. Bununla belə, miopiya digər göz xəstəlikləri olan və ya diabetli insanlarda da inkişaf edə bilər.

Ehtiyat tədbirləri görülmədikdə miyopiya yaşla daha da pisləşir?

Bəli, müalicə edilmədikdə miyopiya yaşla irəliləyir. Miyopiyanın inkişafı 20-30 yaş arasında sabitləşir.

Miopiya xəstəlikdirmi?

Miyopiya xəstəlik deyil, refraktiv qüsurdur. Başqa sözlə desək, miyopi gözün işığı düzgün şəkildə sındırmasına mane olan optik vəziyyətdir. 

Miopiya görmə itkisinə səbəb olurmu?

Miopiya müxtəlif fəsadlara, o cümlədən nadir hallarda görmə itkisinə səbəb ola bilər. Bu nadir vəziyyət patoloji miyopiya inkişaf etmiş bir mərhələyə çatdıqda baş verir.

Miopiyanın inkişafının qarşısını necə almaq olar? Göz sağlamlığı üçün nələrə diqqət edilməlidir?

Göz sağlamlığı üçün alınmalı olan ehtiyat tədbirləri aşağıdakılardır:

• İldə bir dəfə müntəzəm olaraq göz müayinəsindən keçməlisiniz.
• Rəqəmsal cihazlarla çox vaxt keçirməkdən çəkinin
• Diabet və yüksək təzyiq kimi xroniki sağlamlıq problemləri göz sağlamlığına mənfi təsir göstərdiyi üçün onların müalicəsi kəsilməməlidir.
• Gözlər günəşin zərərli təsirlərindən qorunmalıdır
• Gün işığından istifadə edilməlidir; Bununla belə, çöldə günəş eynəyi taxılmalıdır
• Xüsusilə idman zamanı qoruyucu eynəklərdən istifadə edilməlidir.
• Xüsusilə yaşıl yarpaqlı tərəvəzlər və mövsüm meyvələri istehlak edilməlidir. Onu da qeyd edək ki, araşdırmalar tuna və qızılbalıq kimi omeqa-3 yağ ları ilə zəngin olan balıq məhsullarının gözlərə faydalı olduğunu göstərir.
• Siqaretdən uzaq durmaq lazımdır. Çünki siqaret göz sağlamlığına mənfi təsir göstərə bilər.
• Kitabları zəif işıqda oxumaq olmaz. 
• Ekrana baxarkən və ya kitab oxuyarkən hər 20 dəqiqədən bir 20 saniyə istirahət etməlisiniz.